Eigen risico in zorg afschaffen, een goed idee?

Zou het volledig afschaffen van het eigen risico in de zorg beter zijn voor zowel de gezondheid als de portemonnee? Deze vraag komt n.a.v.  het nieuws dat zowel de zorgpremie als het eigen risico in 2015 weer gaan stijgen als gevolg van de stijgende zorgkosten. Op dit moment bedraagt het wettelijk verplicht eigen risico – waarvan het bedrag ieder jaar door de overheid wordt bepaald – 360 euro en zal volgend jaar vermoedelijk naar minimaal 400 euro gaan stijgen.

Eigen risico

Het eigen risico is het eerste ‘stukje zorg’ dat je uit eigen zak moet betalen, voordat je aanspraak maakt op vergoeding vanuit het basispakket. Dat geldt in principe voor iedere zorg, waarbij een aantal uitzonderingen zijn die dus buiten het eigen risico vallen:

• Huisarts
• Verloskundige- en kraamzorg
• AWBZ-zorg
• Zorg gedekt door een aanvullende verzekering
• Zorg voor kinderen onder de 18 jaar

De voornaamste reden voor de invoering van het eigen risico voor de zorgverzekering is dat consumenten minder snel gebruik maken van gezondheidszorg (kostenbewust). Hierdoor zouden we uiteindelijk goedkoper uit zijn. Echter blijkt uit recent onderzoek dat slechts twee procent uiteindelijk zorg mijdt vanwege financiële motieven.

Huisarts

Waarom zou het verplichte eigen risico afgeschaft kunnen worden? Uiteindelijk bepalen we in principe niet zelf of we zorg nodig hebben, maar op basis van het oordeel van een huisarts wordt uiteindelijk bepaald wat de vervolgstappen zijn. Een huisarts oordeelt op basis van de medische kennis en zou in principe niet gebaat zijn bij het doorverwijzen naar dure zorginstellingen of voorschrijven van dure medicijnen. Al zie je in Nederland steeds meer huisartsenpraktijken gevestigd in zorgcentra waar zich ook een fysiotherapeut en apotheek bevinden.

De taak van de zorgverzekeraar is op zijn beurt het zo goedkoop en kwalitatief mogelijk zorg inkopen bij zorgaanbieders. Zij hebben daarvoor de kennis en in principe zou ook om die reden het eigen risico overbodig zijn.

Vrijwillig eigen risico

Ook is het mogelijk het eigen risico vrijwillig te verhogen. Dat kan met maximaal 500 euro, waardoor het maximale bedrag in 2014 is vastgesteld op 860 euro. Dit is uiteraard alleen besteed aan de jonge gezonde mens, die hiermee wel een extra risico loopt met als tegenprestatie een korting op de zorgpremie die op jaarbasis in de honderden kan lopen. Uit een marketingmonitor blijkt echter dat van de consumenten die een verhoogd eigen risico hebben gekozen toch tien procent uiteindelijk tegen de lamp loopt en de volle mep alsnog moet betalen.

Afspraken

Nog een reden wat het bestaan van het eigen risico discutabel maakt, is het verschil wat er gemaakt ‘kan’ worden bij verschillende groepen. Iedereen in Nederland heeft namelijk een eigen risico en bij bijvoorbeeld chronisch zieken wordt het bedrag van 360 euro vaak al in de eerste maand van het jaar overschreden. In het verloop van dat jaar zullen zorgverzekeraars voor een dergelijke verzekerde veel kosten maken. Het is daarom voor de zorgverzekeraar interessant om voor deze categorie gunstige prijsafspraken te maken met een ziekenhuis. Als ‘wederdienst’ zou een ziekenhuis op zijn beurt een hogere prijs rekenen voor ingrepen die over het algemeen vaak worden gebruikt door de weinig zorgbehoevende consument. Een goed voorbeeld hiervan is een spiraaltje, waarbij de doelgroep jong en vrouwelijk is en verder weinig kosten maken over het algemeen. De daarvoor gemaakte kosten komt uit de portemonnee van deze groep zelf en niet uit die van de zorgverzekeraars. En dat wordt helemaal interessant wanneer het eigen risico ook nog eens maximaal is verhoogd naar 860 euro.